Bakan Dönmez: Pazartesi günü lityum karbonat üretimine başlıyoruz | Video

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 4 Aralık Dünya Madenciler Günü kapsamında tertip edilen Maden Sanayi Patronları Sendikası MASİS Madencilik ve Ulusal ekonomi Zirvesi’ne videokonferans usulüyle katıldı. 

Burada yaptığı konuşmada, bugün dünyadaki 90 çeşit madenin 77’sinin Türkiye’de bulunduğunu söyleyen Dönmez, siyasetlerinin özünü oluşturan esas mantalitenin yerlileştirme ve yerli imal kavrayışı olduğunu ifade etti.

Dönmez, madencilik ve ekonomik gelişmişlik arasında sıkı bir bağ olduğuna işaret ederek, “Gelişmiş ülkelerin var olan ekonomik seviyelerine erişmelerinde, natürel kaynakları faal bir biçimde kullanmaları büyük rol oynuyor. Bu kasıtla madencilik sektörümüzü desteklemeye her koşulda devam edeceğiz. Kömür sektöründen misal verecek olursak 2016 senesinden bugüne kadar toplam 250 milyon lirayı aşan dayanak ödemesi yaptık. Ayrıca, 2020 senesinde bugüne kadar yerli kömürde imal ve istihdamı gözetmek emeliyle verilen dayanak takribî 120 milyon lirayı buldu.” dedi.

Madencilik sektörünün Gayri Safi Yurtiçi Hasıla içindeki hissesinin yüzde 1,1 olduğunu dile getiren Dönmez, şöyle devam etti:

“Madencilikte 4-5 milyar dolarlık ihracatımız var ama buna karşılık altın hariç 2 katına varan ithalatımız da mevzubahisi. Sektörde takribî 130-140 bin ortamında doğrudan istihdam sağlıyoruz. Dolaylı olarak baktığınızda bu rakamı en az 5-6 ile çarpmak gerek. Öyle ki bazı firmalarımızda 3 jenerasyondur madenlerde çalışan yurttaşlarımız mevzubahisi. Madencilik özellikle bazı bölgelerimizde sosyal ve kültürel yaşamla iç içe geçmiş vaziyette. Madencilik bugün şehirlerimizi var etse de en ehemmiyetlisi işçilerimizin yaşamında, belleklerinde, hatıralarında büyük bir yere sahip. Kendi yaşamlarını ve evlatlarının yaşamlarını buradan kazandıklarıyla inşa ettiler. Böylesine mukaddes bir emeğin karşılığını, böylesine büyük bir ekonomik girdiyi, yaşamın her alanına nüfuz eden böyle bir faaliyet alanını gerçek değil, bilimsel reellerden tamamen uzak, belirli bir grubun ideolojik dayatma ve takıntılarına heba edemeyiz. Her zaman yatırımcımızın artta, her zaman madenci kardeşlerimizin yanında olacağız.”

Bor, Türkiye’nin rekabet eforu yüksek madeni

Dönmez, Türkiye’nin madencilikte dünyada rekabet gücünün yüksek olduğu ehemmiyetli madenleri bulunduğunu, bunların başında borun geldiğini ve bunu trona, feldspat, sodyum sülfat, krom, mermi, çinko, zeolit, linyit, mermer, manyezit gibi öteki ehemmiyetli madenlerin takip ettiğini söyledi.

Sezyum, skandiyum, tellur, osmiyum, paladyum, rodyum, rutenyum ve tantalyum gibi ileri teknoloji elementlerinden büyük bir kısmı için de Türkiye’de uygun jeolojik etraf bulunduğunu vurgulayan Dönmez, şunları kaydoldu:

“Ancak ender toprak elementi dediğimiz lityum, berilyum, galyum, niyobyum, toryum, zirkonyum, rubidyum ve vanadyum gibi madenlerimizi bugüne kadar teknolojik beceriksizlik sebebiyle kıymete dönüştüremedik. Bu alandaki durumu tersine çevirmek için Eti Maden Eskişehir Sivrihisar’da ender toprak elementleri NTE kaptan kuruluş kurma çalışmalarına başladık. Bu elementlerin işlenmesiyle alakalı bazı ülkelerle görüşmelerimiz devam ediyor. Lityum karbonat imaliyle alakalı da iki ay evvel bizzat Eskişehir Kırka Eti Maden kuruluşlarına giderek kaptan imale dönük çalışmaları yerinde araştırmıştık. Allahın İzniyle bu kuruluş Aralık ayında imale başlayacak. Pazartesi günü Eskişehir Kırka Eti Maden kuruluşlarında lityum karbonat imaline başlıyoruz. Başlangıçta senelik 10 ton olacak kaptan yapımımız kısa zaman içinde senelik 600 tona çıkacak. Bu imal yerli elektrikli arabanın batarya imalinde ehemmiyetli bir girdi olarak kullanılacak.”

“Mevzuat gereği değil insan odaklı düşüneceğiz”

Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu TİSK İdare Heyeti Başkanı Özgür Burak Akkol da Türkiye’nin maden sektörünün dünya ölçeğinde daha da öne çıkacağını belirterek, “TİSK olarak salgın sürecini ülkemiz için bir fırsata çevirmek istiyoruz. Burada anahtar imalden geçiyor. İmal dediğimiz noktada da en kritik sektör madencilik sektörü. Türkiye’nin geçen yıl 4,3 milyar dolarlık maden ihracatı var. Rezervlerin teknoloji ve yatırımlarla daha bereketli işlenmesi sayesinde önümüzdeki yarıyılda mükemmel bir fırsat olacağını düşünüyoruz.” diye konuştu.

Türkiye Maden Emekçileri Sendikası Genel Başkanı Nurettin Akçul da sıhhatli ve tehlikesiz bir iş etrafı için madencilik gibi tehlikeli iş kollarında karşılaşılabilecek tehlikelerin ortadan kaldırılması gerektiğini ifade ederek şunları söyledi:

“Tehlikelerin doğru belirlenmesi için tasarılı, tehlikesiz, disiplinli ve bilimsel çalışmamız gerekli. Çalışma civarının en üst seviyede mekanizma edilmesini sağlamak gerekiyor. İmal baskısını ortadan kaldıracak, mevzuat gereği değil insan odaklı düşüneceğiz. İmali sıhhatli, tehlikesiz ve huzurlu bir civarda hakikatleştirebilmek için tam ihtimalleri seferber edeceğiz. Hepimizin cemiyetsel bir şuur ve cemiyetsel bir mesullük oluşturma zorunluluğu vardır. Kamu, patron sendikaları, iş odaları, bu alanda bilim üreten akademisyenler el birliği, gönül birliği yapmalıdır.”

Maden Sanayii Patronları Sendikası MASİS İdare Heyeti Başkanı Naci Şehirci, madenciliğin bir ülkenin geleceğini atama edebilecek kadar ehemmiyetli ve stratejik bir sektör olduğunu belirterek şöyle dedi:

“Takribî 130 bin karakter istihdam, Kasım 2020 sayılarıyla 3,8 milyar dolarlık ihracat ve uzun senelerdir vasati yüzde 1 seviyesinde izleyen gayrisafi yurt içi hasılamızdaki madencilik hisseyi Türk madenciliğinin reel potansiyelini yansıtmamaktadır. 21,5 milyar doları bulan altın ithalatı dahil olmak üzere maden madeni ve madene dayalı mahsul ithalatını minimum seviyeye sürükleyebilecek efor ve teşebbüsçülük Türk madencilik sektöründe aşırısıyla bulunmaktadır. Banal yarıyıllarda farkına varılmayan birtakım gereksinim ve zorunluluklar Kovid-19 salgını gibi mucizevi yarıyıllarda beceriksizliklerini çok daha şiddetli bir biçimde sezdirmektedir. Sanayide çarkların dönmesi, iktisadi mukavemetin sağlandığı esas lüzumların güç zamanlarda karşılanabilmesi, kısacası ekonomik açıdan bütün bağımsız bir Türkiye için eforlu bir madencilik sektörünün varlığı elzemdir.”