Türkiye’nin “mucize” madeni: Bor | Video Haber
Bor… B simgesiyle gösterilen sert yapılı ve ısılara karşı üstün bir element. Kimyasal olarak aslında bir tuz çeşidi ancak bor madeni, toplamda 230 farklı çeşide sahip önemli bir mineral. Hem çok güçlü bir maden hem de çok dayanıklı.
Aslında borun kullanımı 4 bin yıl öncesine gidiyor. İlk kez Tibet’te kullanıldı. Anadolu’da ise Hititliler ve Sümerliler tarafından gümüş ve altın işçiliğinde bordan faydalandı. Araplar da ilaç yapımında. Eski Yunanlılara gelince, temizlik işlerinde bordan yararlandı. Romalılar, cam işlemelerinde, Mısırlılar ise mumyalamada bor kullandılar. Yani tarihte bile birçok üründe bor madeni önemli katkısı maddesi olarak vardı.
DÜNYA REZERVLERİNİN YÜZDE 72’Sİ TÜRKİYE’DE
Bor şimdi sanayi alanında pek çok alanda kullanılıyor. Cam ve seramikten tutun ilaç üretimine kadar geniş bir kullanım yelpazesine sahip. Dünyada tespit edilmiş toplam bor madeni miktarının yüzde 72,8’i Türkiye’de bulunuyor. Yani Türkiye ham madde açısından oldukça avantajlı. Ama önemli olan hammadde kaynağı olmaktan çok üretimini yapıp ihracatta katma değerini artırmak.
BOR İLE 1 MİLYAR DOLARLIK REKOR İHRACAT
Türkiye’nin vizyonu “bor ile geleceği Tasarlamak”. Bor karbür sayesinde Türkiye, “üretirken kazanmak” anlayışıyla üretim ve satış faaliyetlerini sürdürülebilir kılmaya çalışıyor. Özellikle ileri teknoloji yeni ürünlerin üretilmesine odaklanıyor. İlk kez borda ihracat rekoru kırıldı.
Bor karbür, elmas ve kübik bor nitrürden sonra gelen en sert üçüncü malzeme. Birçok kimyasal reaksiyona karşı dayanımı çok yüksek. Mukavemet değerleri açısından da çok üstün özelliklere sahip. Askeri amaçlı çalışmalarda, zırh malzemelerinde, aşınmaya dayanıklı makine parçalarının üretiminde ve nükleer uygulamalarda bor karbür öne çıkıyor. Bor karbürle özellikle savunma sanayinde ileri teknolojili ürünlerin üretilmesi için hedefleniyor. Balıkesir Bandırma’da açılan bor karbür üretim tesisi Türkiye için önemli. Bu tesisle bordaki katma değer 150 katına, bu ürünlerin kullanıldığı zırh yapımı ve nükleer gibi sektörlerde ise 500 hatta 2.000 katına çıkarılabiliyor.
YERLİ OTOMOBİLİN PİL TEKNOLOJİSİNDE DE KULLANILIYOR
Amaç ileri teknolojide yüksek katma değerli üretim yapmak. Bor atığından üretilen lityum cevheri, en çok pil, cam, seramik ve porselen emayesi alanında kullanılıyor. Lityum karbonat, şarj edilebilen pil sektöründe taşınabilir elektronik cihazlardan araçlar için güç sağlayıcı olmasına kadar geniş bir aralıkta kullanım alanı sağlıyor. Yerli otomobilde de pil teknolojisinde borun kullanımı hayati önemde.
Ve katma değer açısından en önemli ürünlerden biri Ferrobor. Ferrobor, ağırlık bakımından yüzde 10-20 arasında bor içeren bir demir-bor alaşımı. Ferrobor özellikle çelik üretiminde kullanılıyor. Ferrobor çeliğe eklendiğinde oldukça dayanıklı ve çok çeşitli uygulama alanlarına sahip özel çelik elde ediliyor. Amorf metallerin üretim sürecinde katkı maddesi olarak kullanılması yeni alaşıma pek çok özellik katıyor. Ferrobor tesisi atılımı Türkiye için ileri dönemde yüksek teknoloji atılımında büyük katkı sağlayacak.